Tiền bạc và kỹ năng quản lý tài chính là những yếu tố quan trọng trong cuộc sống mà mỗi người đều cần nắm vững. Trong mọi hoạt động hàng ngày, tiền đều đóng vai trò quan trọng. Việc làm quen với tiền từ thời thơ ấu giúp trẻ phát triển tâm lý tự chủ, độc lập, và sáng tạo hơn trong quá trình lớn lên.
Các nghiên cứu thực tế chỉ ra rằng, những đứa trẻ được giáo dục đúng đắn về tài chính từ nhỏ sẽ có khả năng quản lý mối quan hệ giữa ham muốn và khả năng tốt hơn, giúp họ đối mặt với cuộc sống một cách linh hoạt và thành công. Việc trẻ không được hướng dẫn đúng về giá trị và cách sử dụng tiền có thể dẫn đến các vấn đề đạo đức và tệ nạn xã hội trong tương lai. Trong bài viết này hãy cùng EDS – Trường Giáo dục số sớm tìm hiểu xem ba mẹ có thể dạy con cách quản lý tài chính cá nhân như thế nào nhé.
1. Dạy con cách tự kiếm tiền từ nhỏ
Dạy trẻ cách tự ‘kiếm tiền’ là một phần quan trọng của quá trình giáo dục về quản lý tài chính cá nhân, giúp trẻ phát triển thói quen và kỹ năng tài chính từ khi còn nhỏ. Thói quen của nhiều phụ huynh là cho con tiền tiêu vặt theo ý muốn, tuy nhiên, đây là thói quen không tốt và cần phải được thay đổi. Nếu cha mẹ đáp ứng mọi yêu cầu về tiền bạc của trẻ, đó có thể tạo ra thói quen ỉ lại, phụ thuộc và thiếu hiểu biết về giá trị của tiền bạc. Để giáo dục kỹ năng quản lý tài chính cho con, cha mẹ nên hướng dẫn trẻ cách tự ‘kiếm tiền’ một cách có trách nhiệm.
2. Dạy con tiết kiệm và phân loại tiền
Dạy trẻ cách tiết kiệm bằng heo tiết kiệm và phân loại tiết kiệm là một bước quan trọng khác. Tiết kiệm giúp quản lý tài chính trở nên hiệu quả và dễ dàng hơn. Bà Neale S. Godfrey, Giám đốc điều hành ngân hàng dành cho trẻ em đầu tiên trên thế giới (The First Children’s Bank – Mỹ), đề xuất mô hình ‘4 chiếc lọ’. Mỗi chiếc lọ đại diện cho một mục đích cụ thể và có ý nghĩa nhất định, bao gồm Lọ ‘Dành’, Lọ ‘Đầu tư’, Lọ ‘Cho đi’, và Lọ ‘Tiêu’. Cha mẹ có thể giúp trẻ phân chia số tiền nhận được vào 4 chiếc lọ, giúp trẻ hiểu rõ về việc tiết kiệm và ưu tiên chi tiêu.
3. Dạy con biết cách hiểu rõ nhu cầu bản thân
Dạy trẻ biết xác định rõ nhu cầu của bản thân cũng là một phần quan trọng trong quá trình giáo dục về quản lý tài chính. Thay vì chi tiêu theo cảm xúc, cha mẹ có thể hướng dẫn trẻ lập danh mục món hàng cần mua sắm và học cách phân biệt giữa ‘muốn’ và ‘cần’. Bằng cách này, trẻ sẽ phát triển kỹ năng quản lý ngân sách và chi tiêu hợp lý.
4. Tuyệt đối không trả tiền cho con để làm việc nhà
Tuyệt đối không nên trả tiền cho con khi chúng thực hiện các công việc nhà. Trong gia đình, mọi thành viên đều chịu trách nhiệm và đóng góp vào công việc nhà là một phần quan trọng của sự cống hiến.
Ba mẹ không nên thưởng cho con bằng tiền chỉ vì việc làm công việc nhà, để tránh tạo ra ấn tượng rằng chỉ khi có đền bù vật chất, trẻ mới nỗ lực. Thay vào đó, ba mẹ nên khuyến khích và khen ngợi con khi chúng hoàn thành các nhiệm vụ gia đình một cách có trách nhiệm. Việc trả tiền để khuyến khích con làm việc nhà chỉ nên áp dụng khi con đã nhận thức được rằng việc nhà không chỉ là trách nhiệm mà còn là sự cống hiến và chia sẻ yêu thương của gia đình, cũng như là giá trị của sự lao động.
5. Con cái là tấm gương phản chiếu ba mẹ
Ba mẹ là bức tranh sống cho con cái về cách tiêu tiền một cách có trách nhiệm và cân nhắc giữa những nhu cầu cần thiết và những mong muốn không cần thiết. Con trẻ tự hỏi liệu bố mẹ có đặt đúng ngày thanh toán hóa đơn gia đình không? Họ có chi tiêu một cách tiết kiệm, hay là phung phí không cần thiết không?
Ngoài ra ba mẹ nên giúp trẻ nhận thức được sự ‘đắt tiền’ của các vật phẩm hoặc dịch vụ gia đình đang mua trong các hoạt động mua sắm hoặc khi đi chơi. Hãy giải thích cho trẻ hiểu rõ về lý do tại sao một số mặt hàng có giá cao hơn so với những mặt hàng khác. Và mình nên làm gì trước sự thay đổi giá của các vật phẩm thiết yếu trong gia đình.
Bài viết trên là những gợi ý của EDS trong việc dạy con cách quản lý chi tiêu. Đó không chỉ là việc truyền đạt kỹ năng, mà còn là hành trình giúp trẻ xây dựng những giá trị và thái độ tích cực về tài chính. Bằng cách tạo cơ hội cho con tham gia vào quá trình quyết định về tiền bạc, chúng ta đang hỗ trợ sự tự lập và ý thức chi tiêu có trách nhiệm từ phía trẻ. Việc dạy trẻ nhìn nhận giá trị của từng đồng tiền, hiểu rõ về sự cần thiết và không cần thiết trong cuộc sống là những bước đệm quan trọng đưa con vào con đường trưởng thành sau này.
